مقایسه تأثیر فرآیند های خشک کردن در خلاء، انجمادی، خورشیدی و مایکروویو با روش سنتی بر ویژگی های زعفران

سابقه و هدف: زعفران از مهم ترین اقلام صادرات غیرنفتی ایران و گران ترین ادویه دنیاست. با توجه به این که خشک کردن تعیین کننده کیفیت و ارزش نهایی زعفران در بازار جهانی است، در این پژوهش روش های خشک کردن زعفران شامل آون خلاء، انجمادی، مایکروویو و خورشیدی با روش سنتی مقایسه و مناسب ترین روش خشک کردن تعیین گردیده است. مواد و روش ها: در این تحقیق که به صورت تجربی انجام گرفت مزرعه ای از مناطق کشت زعفران گناباد به صورت تصادفی انتخاب و کل گل مزرعه چیده و مخلوط شد. ابتدا نمونه‌ها از نظردرصد اجزا گل، میزان استحصال کلاله، طول، قطر نوک، وسط و انتهای کلاله و هم چنین رطوبت، ازت تام، خاکسترکل، خاکستر نامحلول در اسید مورد بررسی قرار گرفتند. پس از کلاله گیری نمونه ها خشک شده و رطوبت، خاکستر کل، خاکستر نامحلول در اسید، عصاره محلول در آب سرد، ازت تام، فیبر خام، کروسین، سافرانال و پیکروکروسین، ویژگی های حسی (رنگ، بافت و عطر) و شمارش کلی، کلی فرم، کپک، مخمر و اشرشیا کلی آن ها در سه تکرار اندازه گیری و نتایج مورد قضاوت آماری قرار گرفت. یافته ها: عامل مولد رنگ (کروسین) روش‌های خورشیدی، آون خلاء و مایکروویو و عامل مولد عطر (سافرانال) نمونه سنتی با تفاوت معنی داری نسبت به سایر روش ها ترجیح داده شدند (05/0P<). عامل مولد طعم (پیکروکروسین) روش های مورد مطالعه هیچ تفاوت معنی داری را نشان ندادند، ویژگی حسی رنگ خشک روش‌های خورشیدی، انجمادی و مایکروویو، رنگ محلول روش‌های خورشیدی، انجمادی و آون خلاء ، عطر در حالت خشک روش‌های خورشیدی، انجمادی و مایکروویو با تفاوت معنی‌داری ترجیح داده شدند (05/0P<). از نظر عطر در حالت محلول تفاوت معنی داری بین روش ها مشاهده نشد. به لحاظ ویژگی میکروبی غیر از نمونه‌های سنتی و انجمادی بقیه روش ها با استاندارد ملی ایران مطابقت داشتند. نتیجه گیری: گرچه هر چهار روش مورد مطالعه در جایگاه والاتری نسبت به روش خشک کردن سنتی قرار داشتند، ولی به نظر می رسد روش خورشیدی یک روش مناسب برای خشک کردن زعفران در مناطق روستایی باشد